Alimenty na dziecko – kto i kiedy musi je płacić?

Wprowadzenie

Alimenty to jedno z najczęściej poruszanych zagadnień w sprawach rodzinnych. Obowiązek ich płacenia może budzić emocje i nieporozumienia, szczególnie po rozstaniu rodziców dziecka. Niezależnie od okoliczności osobistych, alimenty mają jeden nadrzędny cel – zapewnienie dziecku godziwych warunków życia. W tym poradniku wyjaśniamy, kto jest zobowiązany do płacenia alimentów, kiedy taki obowiązek powstaje, jak ustalana jest ich wysokość, oraz co zrobić, gdy druga strona unika płacenia.

Czym są alimenty?

Alimenty to regularne świadczenia pieniężne lub rzeczowe przeznaczone na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb dziecka. W praktyce oznacza to wszystko, co niezbędne do jego życia: jedzenie, odzież, mieszkanie, edukację, opiekę medyczną, zajęcia dodatkowe, transport itd. Obowiązek alimentacyjny może zostać zasądzony przez sąd lub być przedmiotem dobrowolnego porozumienia między rodzicami.

Kiedy powstaje obowiązek alimentacyjny?

Obowiązek alimentacyjny istnieje niezależnie od tego, czy rodzice dziecka pozostają w związku małżeńskim, są po rozwodzie, czy nigdy nie byli razem. Powstaje z samego faktu bycia rodzicem i trwa, dopóki dziecko nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. To może oznaczać nawet wiek powyżej 18 lat – np. gdy dziecko nadal się uczy lub ma problemy zdrowotne.

Kto płaci alimenty i na jakich zasadach?

Najczęściej alimenty płaci rodzic, który nie mieszka z dzieckiem na stałe i nie ponosi codziennych kosztów jego wychowania. Sąd lub strony oceniają:

• dochody i możliwości zarobkowe obojga rodziców,
• potrzeby dziecka (wiek, zdrowie, edukacja, styl życia),
• dotychczasowy wkład każdego z rodziców w opiekę nad dzieckiem.

Alimenty nie zależą od tego, czy rodzic chce utrzymywać kontakt z dzieckiem – to dwie odrębne sprawy.

Czy można ustalić alimenty bez udziału sądu?

Tak. Rodzice mogą zawrzeć pisemne porozumienie alimentacyjne, najlepiej w formie aktu notarialnego. Musi ono zawierać:

• ustaloną wysokość alimentów,
• częstotliwość i formę płatności,
• podpisy obu stron.

Takie porozumienie z klauzulą wykonalności można egzekwować w razie potrzeby przed komornikiem. Jeśli druga strona nie płaci – można skierować sprawę do sądu rodzinnego.

Jak sąd ustala wysokość alimentów?

Sąd nie korzysta z żadnego „cennika alimentacyjnego”, lecz analizuje każdą sprawę indywidualnie. Uwzględnia:

• realne i usprawiedliwione potrzeby dziecka,
• możliwości majątkowe i zarobkowe rodzica zobowiązanego do alimentów,
• wkład drugiego rodzica w opiekę nad dzieckiem.

Wielu rodziców zadaje sobie pytanie, ile alimentów mogą żądać lub będą musieli płacić. Warto skorzystać z praktycznego narzędzia, jakim jest kalkulator alimentów, który pomoże wstępnie oszacować wysokość świadczeń.

Co zrobić, jeśli rodzic nie płaci alimentów?

Jeśli alimenty zostały zasądzone, a rodzic uchyla się od obowiązku:

• można złożyć wniosek do komornika o egzekucję należności,
• w razie dalszego uchylania się – złożyć zawiadomienie o przestępstwie (art. 209 Kodeksu karnego),
• zgłosić sprawę do Funduszu Alimentacyjnego, jeśli dochody są wystarczająco niskie.

Podsumowanie

Obowiązek alimentacyjny jest niezależny od formy związku między rodzicami. Służy zapewnieniu dziecku niezbędnych środków do życia i edukacji. Wysokość alimentów powinna być ustalana z uwzględnieniem potrzeb dziecka i możliwości finansowych rodziców. Jeśli nie wiesz, jaką kwotę wskazać w pozwie, sprawdź ją w bezpłatnym kalkulatorze alimentów.

FAQ – Alimenty na dziecko

Czy alimenty należą się tylko po rozwodzie?
Nie. Alimenty należą się niezależnie od tego, czy rodzice byli w związku małżeńskim.

Czy można żądać alimentów na dziecko, które ukończyło 18 lat?
Tak, jeśli dziecko nadal się uczy lub nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie.

Czy rodzic może „dogadać się” z drugim bez udziału sądu?
Tak, ale najlepiej spisać porozumienie w formie aktu notarialnego.

Czy wysokość alimentów można później zmienić?
Tak – w przypadku zmiany potrzeb dziecka lub sytuacji rodzica.

Czy sąd bierze pod uwagę rzeczywiste zarobki, czy potencjalne możliwości?
Sąd ocenia tzw. możliwości zarobkowe, nie tylko to, co faktycznie zarabiasz.